Dzieci potrzebują odpowiedniej ilości cynku, aby prawidłowo rosnąć i rozwijać się. Mikroelement ten pomaga organizmowi wytwarzać białka i DNA, a także pomaga układowi odpornościowemu zwalczać bakterie i wirusy. Podczas gdy większość dzieci w Polsce może uzyskać wystarczającą ilość cynku poprzez samą dietę, suplementacja może okazać się przydatna w niektórych okolicznościach. Rodzice, którzy podają swoim dzieciom suplementy cynku, powinni upewnić się, że dawka jest odpowiednia.
Cynk jest niezbędnym mikroelementem związanym z ponad 300 funkcjami biologicznymi. Jest niezbędnym mikroelementem znajdującym się w prawie każdej komórce organizmu. Znajduje się w oczach, mózgu, trzustce, nerkach, wątrobie i nadnerczach. Jest potrzebny do prawidłowego działania insuliny . Bierze również udział w syntezie białek i DNA. Kości i zęby potrzebują cynku do dobrej mineralizacji. Cynk jest również potrzebny do zapobiegania wadom wrodzonym.
Cynk działa w wymianie dwutlenku węgla między płucami a krwią. Jest również częścią funkcji enzymów w wątrobie i jelitach.
Cynk może pomóc w gojeniu się ran. Może również pomóc w utrzymaniu prawidłowego poziomu witaminy A. Może również poprawić działanie układu odpornościowego. Twierdzi się również, że utrzymuje normalne funkcjonowanie gruczołów łojowych. Może również poprawić popęd seksualny i spowolnić proces starzenia.
Stany marginalnego niedoboru cynku są powszechne wśród dzieci żyjących w ubóstwie i narażonych na diety ubogie w cynk lub bogate w fityniany, które utrudniają wchłanianie cynku ( m.in. sezam, siemię lniane, orzechy nerkowca, soja, migdały, fasola, bób, owies, pszenica, jęczmień, groszek).
Dzieci te są narażone na zwiększone ryzyko zachorowalności z powodu chorób zakaźnych, w tym biegunki i infekcji dróg oddechowych. Obecnie uznaje się, że we wszystkich częściach świata powszechny jest łagodny do umiarkowanego niedobór cynku spowodowany nieodpowiednim spożyciem w diecie (21% światowej populacji).
Będąc składnikiem mikroskładników odżywczych w wielu metaloenzymach i polirybosomach zaangażowanych w funkcje komórkowe, cynk wspomaga prawidłowy wzrost i rozwój w czasie ciąży, dzieciństwa i dojrzewania ( 4). Jest niezbędny do metabolizmu, wzrostu komórek i funkcji odpornościowej ( 5). Pomimo jego zasadniczej roli, jawne kliniczne zespoły związane z niedoborem cynku u ludzi są rzadkie.
Zalecana dieta
Naturalnymi źródłami cynku są: czerwone mięso, drób, fasola, orzechy, produkty pełnoziarniste, produkty mleczne i niektóre owoce morza, takie jak ostrygi.
Objawy niedoborów
Dzieci z umiarkowanym poziomem przewlekłego niedoboru cynku nie wykazują żadnych obserwowalnych objawów klinicznych, które ostrzegałyby klinicystów o jego obecności, co czyni je ukrytym zaburzeniem. Jeśli chodzi o nastolatki, badania pokazują, że dwóch na trzech dorastających chłopców i trzy na cztery nastoletnie dziewczęta nie spełnia poziomu wymaganego cynku zalecanego z diety.
Pierwszy opublikowany opis klinicznie oczywistego niedoboru cynku spowodowanego przyczynami żywieniowymi u zdrowych ludzi został udokumentowany na Bliskim Wschodzie w latach 60. XX wieku wśród dorastających chłopców, charakteryzujących się zahamowaniem wzrostu i opóźnionym dojrzewaniem płciowym, które były odwracalne dzięki suplementacji cynku ( 6 ).
Jednym z dobrze znanych zaburzeń związanych z niedoborem cynku z wyraźnymi objawami klinicznymi jest enteropatyczne zapalenie skóry, genetycznie autosomalna recesywna choroba z wrodzonym defektem metabolizmu, który powoduje zmniejszoną jelitową absorpcję cynku ( 19). Odkrycie tego zaburzenia genetycznego i jego szybkie ustąpienie podczas leczenia cynkiem uświadomiło klinicystom potencjalny wpływ cynku jako klinicznego zaburzenia niedoboru u ludzi.
Niedługo po tym odkryciu stwierdzono również, że niedobór cynku występuje u dorosłych pacjentów całkowicie żywionych pozajelitowo, co można przypisać niedodaniu cynku do wlewów dożylnych ( 20 , 21 ). Osoby te cierpiały z powodu utraty pamięci, zaburzeń skórnych, utraty smaku i zwiększonej podatności na infekcje – wszystko to zniknęło po dodaniu cynku.
Ściśle powiązana z tymi efektami jest ważna rola, jaką odgrywa w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Niedobór cynku zaburza komórkową odpowiedzią immunologiczną. Odporność wrodzona jest pierwszą linią obrony organizmu przed patogenami, a jej funkcje są zaburzone przez zmienione poziomy cynku. Niedobór cynku jest więc powiązany z licznymi chorobami zakaźnymi, w tym infekcji skóry, infekcji dróg oddechowych, malarii i opóźnionego gojenia się ran. Dzieci z niedoborem cynku mają trzykrotnie większe ryzyko ostrej infekcji dróg oddechowych ( 40 , 41 ).
Niedobór cynku u dorosłych może prowadzić do niedokrwistości z niedoboru żelaza. Może również prowadzić do zmian pigmentacyjnych w skórze. Może również prowadzić do utraty węchu, zmian w smaku potraw, anoreksji, wypadania włosów i osłabienia układu odpornościowego. Umiarkowane niedobory cynku mogą prowadzić do osłabienia funkcji jąder u mężczyzn.
Inne objawy to powiększenie wątroby, zaburzenia myślenia, wysypki, owrzodzenia skóry i owrzodzenia jamy ustnej. Obejmują również obrzęk powiek, infekcję skóry wokół paznokci i spowolnienie gojenia.
Zwiększenie zapotrzebowanie na cynk
Pewne warunki zwiększają zapotrzebowanie na cynk. Obejmują one zespół Downa i niektóre anemie, w tym anemię sierpowatą i talasemię. Obejmują one również acrodermatitis enteropathica, dziedziczną chorobę, która atakuje skórę, włosy i przewód pokarmowy. Inne powody zwiększonego zapotrzebowania to rozległe oparzenia, cukrzyca, długotrwały stres lub urazy oraz stosowanie tabletek wodnych (diuretyków) przez długi czas.
Zespoły złego wchłaniania mogą również powodować zwiększone zapotrzebowanie na cynk. Mogą one obejmować chorobę Leśniowskiego-Crohna, sprue tropikalne i nietropikalne, celiakię, mukowiscydozę i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Mogą również obejmować problemy, które prowadzą do chirurgicznego usunięcia całej lub części trzustki. Pasożyty jelitowe mogą również zwiększać zapotrzebowanie na suplementy cynku.
Alkoholizm i marskość wątroby mogą również zwiększać zapotrzebowanie na cynk. Podobnie zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja czy bulimia.
Kobiety w ciąży lub karmiące piersią mogą potrzebować suplementów. Ale zanim to zrobisz, porozmawiaj ze swoim lekarzem.
Badania wykazały, że nawet 1 na 4 osoby w podeszłym wieku może nie otrzymywać wystarczającej ilości cynku.
Cynk jako lek na biegunkę
Zbiorcze analizy opublikowanych danych wykazują, że cynk skraca czas trwania i nasilenie ostrej biegunki oraz prawdopodobieństwo przedłużonego epizodu ( 1 , 2 ). Dzieci w wieku poniżej pięciu lat (poniżej piątego roku życia) i te narażone na diety z niedoborem cynku odniosą korzyści z codziennej suplementacji cynku lub z 10--14-dniowego leczenia cynkiem w przypadku epizodu ostrej biegunki. Obejmuje to mniej ciężką chorobę i zmniejszone prawdopodobieństwo powtarzających się epizodów biegunki. W tym badaniu, w którym dzieci otrzymywały codzienne leczenie cynkiem w przypadku każdego epizodu biegunki, dzieci w grupie interwencji cynkowej miały krótszy czas trwania choroby, mniejsze prawdopodobieństwo powtórnego epizodu biegunki i śmiertelność bez urazów. Zmniejszenie śmiertelności było bardzo znaczne (50%) ( 3 ).
Możliwe mechanizmy wpływu leczenia cynkiem na czas trwania i nasilenie biegunki obejmują poprawę wchłaniania wody i elektrolitów przez jelita ( 25-27) , regenerację nabłonka jelit ( 28-31) , wzrost poziomu enzymów szczoteczkowych enterocytów ( 32 , 33 ) oraz wzmocnione mechanizmy immunologiczne do usuwania infekcji. Suplementacja cynkiem poprawia odporność ( 34 - 36 ) i może w związku z tym sprzyjać szybkiemu usuwaniu patogenów biegunkowych z jelit.
Biorąc pod uwagę te ustalenia WHO oraz UNICEF wydał w maju 2004 r. wspólne oświadczenie i program Zinc Saves Kids, aby wszystkie dzieci z ostrą biegunką były leczone cynkiem, bez względu na etiologię. Obejmuje to zalecenie, aby wszystkie dzieci poniżej piątego roku życia (20 mg/dzień w wieku 6-59 miesięcy i 10 mg/dzień w wieku poniżej sześciu miesięcy) przez 10-14 dni. W ciągu 3-6 miesięcy po leczeniu prawdopodobieństwo wystąpienia kolejnego epizodu zmniejszyło się o 30% i szacunkowo 50% zmniejszenie śmiertelności bez efektów ubocznych ( 8 , 9 , 46 ,47 ).
Z badań z 2016 roku (56) stwierdzono że na obszarach, gdzie częstość występowania niedoboru cynku lub niedożywienia jest wysoka, cynk może być korzystny u dzieci w wieku sześciu miesięcy lub starszych. Obecne dowody jednak nie potwierdziły stosowania suplementacji cynkiem u dzieci poniżej szóstego miesiąca życia, u dzieci dobrze odżywionych oraz w warunkach, w których dzieci są obarczone niskim ryzykiem niedoboru cynku. W żadnym z włączonych badań nie odnotowano poważnych zdarzeń niepożądanych. Mogą wystąpić wymioty najprawdopodobniej ze względu na posmak suplemantu.
Suplementacja
Najlepszym źródłem witamin i minerałów dla Twojego dziecka jest codzienna zbilansowana dieta. Jeśli uzupełniasz dietę swojego dziecka o multiwitaminę, upewnij się, że przestrzegasz dokładnej dawki i trzymaj je w bezpiecznym miejscu, do którego nie może dotrzeć. Zbyt dużo cynku lub innych składników odżywczych może być szkodliwe.
Dorośli i nastoletni mężczyźni — od 9 do 12 mg dziennie.
Dorosłe i nastoletnie kobiety – 9 mg dziennie.
Kobiety w ciąży—15 mg dziennie.
Kobiety karmiące piersią — 15 mg dziennie.
Dzieci w wieku od 7 do 10 lat – od 7 do 9 mg dziennie.
Dzieci w wieku od 4 do 6 lat – 5 mg dziennie.
Dzieci od urodzenia do 3 roku życia – od 2 do 4 mg dziennie.
Tolerowany górny poziom:
Dzieci w wieku od 1 do 3 lat nie powinny dostawać więcej niż 7 miligramów cynku. Tolerowany górny poziom spożycia to 12 miligramów dla dzieci w wieku od 4 do 8 lat i 23 miligramy dla dzieci w wieku od 9 do 13 lat.
National Institutes of Health uważa 40 mg cynku dziennie za górną dawkę graniczną dla dorosłych.
Podczas gdy większość rodziców może stosować RDA i tolerowane górne poziomy spożycia przy podejmowaniu decyzji, ile cynku powinny otrzymać ich dzieci, niektóre szczególne sytuacje mogą uzasadniać inną ilość. Dzieci, które mają zaburzenia trawienia, niedokrwistość sierpowatą oraz te, u których zdiagnozowano niedobór cynku, mogą potrzebować więcej cynku niż inne. Dzieci, które są wegetarianami i starsze niemowlęta, które są karmione wyłącznie piersią, są również bardziej narażone na niedobór cynku.
W leczeniu niedoboru:
Dorośli, nastolatki i dzieci — dawka lecznicza jest ustalana przez lekarza przepisującego dla każdej osoby na podstawie stopnia niedoboru.
Ostra toksyczność cynku spowodowana nadmiernym podawaniem (225-450 mg cynku na dobę) obejmuje objawy żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności, wymioty, ból w nadbrzuszu, skurcze brzucha i krwawa biegunka ( 58 ). W zakresie dawek 50-100 mg/dobę, często zgłaszane skutki uboczne to nudności i wymioty. Zaobserwowano również podwyższenie poziomu fosforanów zasadowych, amylazy i lipazy w surowicy, które mogą powrócić do wysokiej normy w ciągu 1-2 lat leczenia.
Suplementy cynku występują w kilku formach. Dwie główne formy to siarczan cynku i glukonian cynku. Siarczan cynku zawiera wyższe stężenia cynku (23% na 100 mg) niż glukonian cynku (14,3% na 100 mg). Powinieneś brać cynk z jedzeniem. Może to pomóc w zapobieganiu rozstrojowi żołądka. Suplementy cynku mogą powodować nieprzyjemny metaliczny posmak w ustach.
Diety wegetariańskie zawierają mniej cynku niż diety niewegetariańskie. Rośliny strączkowe i produkty pełnoziarniste zawierają substancje wiążące cynk i zakłócające wchłanianie cynku przez organizm. Wegetarianie mogą potrzebować nawet o 50% więcej RDA niż niewegetarianie.
Niemowlęta dobrze wchłaniają cynk z mleka matki. Mleko matki zawiera enzym wiążący cynk, który pomaga dzieciom wchłaniać cynk przez jelita. Mleko matki dostarcza wystarczającą ilość cynku (2 mg dziennie) przez pierwsze 4 do 6 miesięcy. Ale to nie wystarcza dla dzieci w wieku od 7 do 12 miesięcy, które potrzebują 3 mg dziennie. Niemowlęta w tym wieku powinny spożywać odpowiednie dla wieku pokarmy zawierające cynk.
Za dużo?
Dzieci mogą otrzymać za dużo cynku. Objawy przedawkowania cynku obejmują utratę apetytu, nudności, wymioty, skurcze żołądka, biegunkę i bóle głowy. Regularne przyjmowanie zbyt dużej ilości cynku może powodować niski poziom miedzi w organizmie, obniżoną odporność i niski poziom „dobrego” cholesterolu. Z tego powodu rodzice powinni upewnić się, że ich dzieci nie przekraczają tolerowanego górnego poziomu spożycia ustalonego przez Instytuty Medyczne.
Kiedy
Suplementy cynku są najskuteczniejsze, jeśli są przyjmowane co najmniej 1 godzinę przed lub 2 godziny po posiłku. Jeśli jednak suplementy cynku powodują rozstrój żołądka, można je przyjmować z posiłkiem.
Łączenie cynku i innych minerałów
Niedobory żelaza i cynku często pokrywają się we wczesnym dzieciństwie. U dzieci leczonych cynkiem poziom żelaza w surowicy jest niekorzystnie zaburzony. Pojawiają się również dowody na to, że podczas gdy dzieci otrzymują suplementację żelazem, skutki suplementacji cynkiem w zakresie zmniejszonej zachorowalności są niwelowane.
Osoby z niedoborem miedzi powinny ostrożnie stosować cynk. Dzieje się tak, ponieważ może to pogorszyć niedobór miedzi.
Interakcje z lekami
Suplementy cynku mogą negatywnie oddziaływać z niektórymi lekami lub innymi suplementami. Antybiotyki chinolonowe lub tetracyklinowe, penicylamina, chlortalidon i hydrochlorotiazyd to kilka leków, o których wiadomo, że negatywnie oddziałują z suplementami cynku.